BESTEL MET NIEUWE OGEN - VERMEER DOOR DE LENS VAN MONDRIAAN
FEESTELIJKE BOEKENMIDDAG OP 12 DECEMBER 2025 - MEER LEZEN EN INSCHRIJVEN
Wat begint als een schijnbaar onwaarschijnlijke vergelijking tussen een zeventiende-eeuwse genreschilder en een twintigste-eeuwse pionier van de abstracte kunst, groeit uit tot een overtuigend betoog over de universele principes die beide kunstenaars, ondanks alle verschillen in tijd, stijl en middelen, diepgaand verbinden.
Maddalena opent met een reflectie op de recente hernieuwde aandacht voor Vermeer, vooral na de grote Rijksmuseumtentoonstelling van 2023. Die populariteit fungeert voor hem als aanleiding om verder te kijken dan de vertrouwde kunsthistorische analyses en om opnieuw te onderzoeken wat deze schilder zo uniek maakt. Tegelijkertijd stelt hij dat kunst pas werkelijk begrepen kan worden wanneer we haar benaderen als een vorm van kennis – een idee dat in de klassieke oudheid vanzelfsprekend was, maar in de moderne tijd grotendeels verloren is gegaan. Kunst, zo betoogt hij, is niet slechts uitdrukking van een gemoedstoestand, maar onthulling van universele wetten.
Binnen dat denkkader ontstaat een verrassend helder verband tussen Vermeer en Mondriaan. Waar Vermeer via stilte, licht, geometrie en subtiele abstractie de essentie van de zichtbare wereld benadert, doet Mondriaan dat door haar radicaal te reduceren. Maddalena laat bovendien zien dat Mondriaan niet alleen een esthetische zoektocht voerde, maar daarbij sterk werd beïnvloed door zijn kennis van de theosofie en, in mindere mate, de antroposofie. Deze esoterische denkrichtingen, waarin universele structuren, het streven naar harmonie en de spirituele dimensie van vorm centraal staan, zijn volgens de auteur duidelijk herkenbaar in Mondriaans streven naar evenwicht, pure kleur en orthogonale orde. Daarmee krijgt Mondriaans abstractie een metafysische dimensie die in dit boek overtuigend wordt verbonden met de stille, geconcentreerde contemplatie in Vermeers werk.
Maddalena benadrukt dat zijn studie geen lineaire vergelijking is, maar een zoektocht naar wat hij het “archetypische alfabet” noemt: een verzameling oerprincipes die kunstenaars door de eeuwen heen hebben gebruikt om de waarheid van de werkelijkheid te benaderen. Dat maakt zijn benadering breed en gevoelig tegelijk. In vijf zorgvuldig opgebouwde hoofdstukken confronteert hij de lezer met begrippen als licht, balans, traagheid, geometrie, stilte en symboliek – concepten die Vermeer en Mondriaan elk op hun eigen manier verkennen, maar die uiteindelijk een gedeelde essentie blootleggen.
De auteur schuwt daarbij de complexiteit niet, maar schrijft in een heldere en toegankelijke stijl die uitnodigt tot meedenken. Vele duidelijke illustraties in kleur vergemakkelijkt dat proces. Lezers worden uitgedaagd om verder te kijken dan de oppervlakte van schilderijen en te zoeken naar de diepere structuur van betekenis. De verwijzingen naar Pieter de Hooch en andere tijdgenoten van Vermeer bieden extra context en laten zien dat deze archetypische principes breder leefden dan enkel in de twee hoofdfiguren.
Met nieuwe ogen is daarmee geen traditioneel kunsthistorisch werk, maar een originele en inspirerende studie die kunstliefhebbers en kenners uitnodigt om opnieuw te leren zien. Na lezing van dit boek is het onmogelijk Vermeer of Mondriaan nog te bekijken zonder de stille, gedeelde onderstroom van hun kunst te ervaren.
BESTEL MET NIEUWE OGEN - VERMEER DOOR DE LENS VAN MONDRIAAN
FEESTELIJKE BOEKENMIDDAG OP 12 DECEMBER 2025 - MEER LEZEN EN INSCHRIJVEN